Inleiding
Sinds een twintigtal jaar bestaat in de hele wereld een groeiende belangstelling voor herstelgericht werken. Speerpunt in deze ontwikkeling is het herstelrecht in de context van justitie, maar ook in andere sectoren van het maatschappelijk leven, zoals het welzijnswerk, buurtontwikkelingswerk of het onderwijs, neemt de belangstelling toe voor herstelgericht werken.
Gemeenschappelijk aan deze benaderingen is dat ze gericht zijn op het herstel van beschadigde relaties naar aanleiding van conflicten of van normovertredend gedrag. Ze berusten op een eigen visie op de betekenis van de norm en de normoverschrijding, en op een verlangen om het antwoord erop constructief te laten zijn voor de menselijke verhoudingen en het samen leven.
Ook voor het onderwijs is het herstelgericht werken bijzonder belangrijk. De ervaring en het onderzoek laten immers zien dat herstelgerichte processen niet enkel bijdragen tot de constructieve oplossing van concrete conflicten en tuchtproblemen. Een systematische herstelgerichte aanpak draagt ook bij tot een meer respectvol en meer emancipatorisch schoolklimaat.
Nood aan een platform
In Vlaanderen hebben velen dat begrepen. Steeds meer mensen zijn geïnspireerd aan de slag met herstelgericht werken binnen een schoolse context. Op academisch niveau werd initiatief genomen einde jaren 90’ om het herstelgericht groepsoverleg (Hergo) te introduceren binnen de scholen. Opleidingen werden voorzien voor medewerkers van scholen. Enthousiaste leerkrachten, leerlingenbegeleiders, zorgverstrekkers, directies en CLB-medewerkers brachten herstelgerichte methodieken binnen de klascontext.
Verspreid over heel Vlaanderen zien we hergo’s, klasgesprekken, bemiddelingen en andere herstelgerichte praktijken, gedragen door krachtige schouders van individuen of beperkte groepen. De initiatieven zijn echter te vaak geïsoleerd, zonder back-up van een ondersteunende organisatie. In Vlaanderen is aldus geen weet over wie welke initiatieven heeft genomen en welke resultaten ermee geboekt worden.
Een overkoepelend platform ontbreekt. Een groep geëngageerde mensen verbond zich tot de oprichting van zo’n platform ter ondersteuning van het herstelgericht werken op school. Dit document wil krachtlijnen uitzetten en is tevens een oproep tot deelname aan het platform.
Zeven peilers
- Bekendmaking
Herstelgericht werken op school is vaak een goed alternatief voor een sanctionerend beleid. Een school die met deze filosofie niet vertrouwd is, heeft dus ook geen idee wat meer constructieve mogelijkheden zijn. Het platform wil bekendheid geven aan herstelgerichte methodieken en gedachten. Het wil ook informeren waar men terecht kan voor opleiding en vorming. Het wil een toegankelijk medium aanbieden waar mensen makkelijk terecht kunnen voor informatie, vragen en ervaringsuitwisseling. Er wordt gedacht aan de ontwikkeling van een website waarop initiatieven, methodieken, ervaringen, opleidingen en zo meer kunnen geplaatst worden zodat deze breed toegankelijk zijn. Er wordt gedacht over de opstart van een nieuwsbrief zodat regelmatige nieuwe initiatieven kunnen kenbaar gemaakt worden. Ten slotte wordt overwogen om een studiedag te organiseren, specifiek rond herstelgericht werk en daarbij aansluitende methodieken.
2. Ondersteuning
Het platform wil een forum zijn voor mensen die reeds werken met het herstelgerichte gedachtegoed. Het wil mensen over heel Vlaanderen samenbrengen die actief werken met herstelgerichte methodieken en hen ruimte bieden voor overleg, intervisie en supervisie. Het wil ook specifieke informatie verschaffen over nieuwe initiatieven, literatuur, audio-visueel materiaal, studiedagen en congressen en op die manier ondersteuning bieden in het werk. Via een website kunnen mensen elkaar ontmoeten of kan men opgeleide hergo-moderatoren vinden.
3. Kwaliteitsbevordering en bewaking
Het platform wil de kwaliteit van herstelgericht werk op school bewaken en bevorderen. Het wil een lijst samenstellen met opgeleide hergo-moderatoren en vormingsinitiatieven voor herstelgericht werk op school, beschrijven. Er wordt gedacht aan een kwaliteitslabel dat geassocieerd kan worden met specifieke opleidingen, waar kwaliteitsvoorwaarden aan gesteld wordt, of met welbepaalde scholen, die inspanningen leveren om herstelgericht te werken. Op die manier wil het platform garant staan voor degelijkheid en professionaliteit in het herstelgericht werk op school.
4. Verspreiding
Scholen en schoolgerelateerde organisaties zijn vaak op zoek naar goed opgeleide hergo-moderatoren om herstelgericht tussen te komen bij conflicten op school. Vaak werkt men dan samen met mensen die men van nabij kent (verbonden aan de eigen school of het verbonden CLB), maar soms zijn deze moderatoren niet direct beschikbaar of voorhanden. Het kan interessant zijn om zicht te hebben op goed opgeleide hergo-moderatoren in de streek om hulp te vragen of samenwerking in te roepen. Via een website zou deze informatie kunnen aangebracht worden of een forum worden voorzien waaraan scholen de vraag kunnen stellen naar een herstelgerichte coach. Zo kan het platform praktische hulp bieden en het herstelgericht werk verder promoten.
5. Beleidsoverleg
Het platform wil een centraal forum bieden voor overleg met de bevoegde beleidsinstanties. Op die manier wil het campagne voeren om het herstelgericht werken op school te promoten en wil het een gezicht geven aan herstelgericht werk in Vlaanderen. Als platform kan het een partner zijn in de gespreksvoering rond de verdere implementering van het herstelgericht werken binnen het onderwijs en op zoek gaan naar verdere ondersteuning terzake.
6. Stimuleren van onderzoek
Het platform stelt zich evenzeer tot doel om aansluitend bij (het implementeren van) de herstelgerichte praktijk, onderzoek te stimuleren dat er op gericht is de kennis rond het thema te versterken, te verbreden en te verdiepen en voor terugkoppeling te zorgen naar het praktijkveld. Binnen en buiten haar eigen netwerk wil het platform theoretisch en praktijkgericht onderzoek aanmoedigen en initiëren.
7. Intersectoraal overleg en internationalisering
Het platform wil contacten aangaan en onderhouden met initiatieven binnen en buiten de eigen landsgrenzen. Het kan een aanspreekpunt zijn voor andere sectoren en wil internationale contacten versterken.
Namens het platform voor “herstelgericht werken op school”
Beerten Maria
Croux Wilfried
Daes Monique
Deboutte Gie
Deprez Stijn
De Raeck Riet
Michiels Michael
Noëz Alain
Van Damme Willy
Van Paesschen Natalie
van Waterschoot Tom
Vettenburg Nicole
Walgrave Lode
Wil je deze platformtekst ook onderschrijven stuur dan een mail naar stijn.deprez@ligand.be met je naam, functie en organisatie.